Trong một mối quan hệ tình cảm, ghen tuông là một điều rất bình thường, thậm chí nó còn tăng thêm “gia vị” cho tình yêu. Tuy nhiên, nếu không biết cách kiểm soát thì nó rất dễ tiến triển thành bệnh hoang tưởng ghen tuông và giết chết các mối quan hệ và có thể là nguy cơ tiềm ẩn gây ra nhiều hành động nguy hiểm. Vậy bệnh hoang tưởng ghen tuông nguy hiểm tới mức độ nào? Hãy cùng Tâm An Hòa đọc bài viết dưới đây nhé!
1. Bệnh hoang tưởng ghen tuông là gì?
Bệnh hoang tưởng ghen tuông hay còn gọi là hội chứng Othello lần đầu tiên được chẩn đoán bởi Tiến sĩ John Todd, một bác sĩ tâm thần người Anh, vào những năm 1950. Nó có thể phát sinh một cách tự phát, hoặc kết hợp với các bệnh tâm thần khác (ví dụ: tâm thần phân liệt, hoang tưởng bị hại), hoặc do tác dụng phụ của thuốc hoặc chấn thương não. Tỉ lệ mắc hội chứng này ở nam giới và phụ nữ lần lượt chiếm khoảng 60% và 40%.
Bệnh hoang tưởng ghen tuông là một loại bệnh hoang tưởng mà người bệnh bị rối loạn tâm lý, có niềm tin mạnh mẽ vào việc người yêu/ đối phương không chung thủy. Họ luôn ám ảnh với những suy nghĩ nghi ngờ đối phương ngoại tình cho dù trước đó không có bằng chứng hoặc hành vi nào đáng ngờ. Hội chứng này có thể dẫn đến hành động thô lỗ hoặc bạo lực của người bệnh.
2. Nguyên nhân
Cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào giải thích đầy đủ nguyên nhân của bệnh hoang tưởng ghen tuông. Tuy nhiên, các chuyên gia xác định có nhiều yếu tố gây ảnh hưởng đến sự phát triển của tình trạng này.
2.1. Tâm lý
Có rất nhiều nguyên nhân tâm lý đi kèm với bệnh tật ghen tuông. Một số người đánh đồng bệnh hoang tưởng ghen tuông với trạng thái ảo tưởng.
Khi bị hoang tưởng ghen tuông, ký ức của người bệnh bị thay đổi trong tiềm thức và dẫn tới việc hiểu sai hành động của người yêu hoặc bạn đời đến mức người bệnh hoàn toàn tin tưởng vào sự phản bội từ đối phương.
Người ta cho rằng thậm chí một số rối loạn não như bệnh Alzheimer có thể dẫn đến ảo tưởng về sự phản bội.
Bệnh hoang tưởng ghen tuông liên quan tới 2 yếu tố sau:
- Rối loạn tâm thần xuất hiện trước hoặc cùng với cơn ghen.
- Các đặc điểm của chứng rối loạn tâm lý cùng tồn tại với sự ghen tị.
2.2. Tính cách
Tính cách của một người cũng có ảnh hưởng lớn đến hành vi và suy nghĩ của người đó trong chuyện tình cảm.
Những người dễ mắc bệnh hoang tưởng ghen tuông bao gồm những người có nhóm tính cách sau:
- Hay có cảm giác bất an hoặc sợ hãi.
- Thường xuyên lo lắng thái quá.
- Luôn đặt câu hỏi về cam kết chung thủy cho người yêu và yêu cầu họ trả lời sự chất vấn theo mong muốn.
2.3. Môi trường
Môi trường xã hội cũng tác động không nhỏ đến nguy cơ mắc bệnh hoang tưởng ghen tuông.
Nếu một người đa nghi thường xuyện tiếp xúc với những đối tượng đã hoặc đang ngoại tình thì rất dễ khiến người đó kiểm soát được suy nghĩ nghi ngờ bạn đời.
Hơn nữa, những lời rèm pha hoặc văn hóa, lối sống tại nơi người đó sinh sống, làm việc có thể làm cho rối loạn tâm lý tiềm ẩn của họ trở nên mạnh mẽ hơn và lấn át lý trí. Họ sẽ dễ bị sa vào ám ảnh tâm lý về sự chung thủy của đối phương.
2.4. Lạm dụng rượu, bia, chất kích thích
Không thể phủ nhận rằng rượu, bia, chất kích thích là nhân tố có vai trò thúc đẩy bệnh hoang tưởng ghen tuông phát triển mạnh hơn.
Lạm dụng những chất này làm cho trạng thái tâm thần của con người mất cân bằng dẫn đến hành vi không thể kiểm soát.
3. Triệu chứng
Người mắc bệnh hoang tưởng ghen tuông khác có hành động khác với trạng thái ghen thông thưởng ở chỗ họ khăng khăng khẳng định người yêu hoặc vợ mình không chung thủy.
Điều này thể hiện qua những hành động sau:
- Nổi nóng, bốc đồng, thường xuyên có hành vi bạo lực.
- Tra hỏi liên tục, kiểm soát cuộc sống của bạn đời.
- Thường xuyên nghi ngờ và bất an, lo lắng về tình cảm của người yêu/ vợ dành cho mình.
- Hay tưởng tượng cảnh bạn đời ngoại tình và mất nhiều thời gian suy nghĩ về vấn đề này, ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày.
- Mất kiểm soát hành động và lời nói khi ghen tuông.
- Luôn tự suy diễn ra những chứng cứ để chứng minh và bảo vệ cho sự nghi ngờ.
4. Rủi ro từ bệnh hoang tưởng ghen tuông
Bệnh hoang tưởng ghen tuông có thể đem đến những rủi ro nặng nề như sau:
4.1. Hành vi xác nhận
Một khi đã có những nghi ngờ về sự chung thủy của bạn đời, người bị hoang tưởng ghen tuông nhanh chóng trở nên bận tâm.
Họ bắt đầu thực hiện những hành vi quá đà để điều tra những nghi ngờ đó với tất cả những người có liên quan. Việc này bao gồm tra hỏi, gọi điện liên tục và gặp mặt bất ngờ, theo dõi hoặc thuê thám tử tư theo dõi người yêu.
Thậm chí, họ có thể lục soát quần áo và tài sản của đối phương, xem xét nhật ký và thư từ, đồng thời kiểm tra khăn trải giường, quần áo lót và thậm chí cả bộ phận sinh dục để tìm bằng chứng về hoạt động tình dục.
Họ có thể giấu thiết bị ghi âm để phát hiện ra các liên lạc viên bí mật, và một số hành động cực đoan, bao gồm cả bạo lực, để trích xuất lời thú nhận từ bạn đời của họ.
Những hành vi này sẽ xâm phạm trực tiếp đến quyền riêng tư và sự tự do của người khác.
4.2. Thực hiện những hành vi có hại cho bản thân
Ý nghĩ tự sát không phải là hiếm đối với người bị bệnh hoang tưởng ghen tuông, do có liên quan đến chứng trầm cảm và lạm dụng chất kích thích.
Khi mối quan hệ tình cảm chấm dứt, người bị bệnh hoang tưởng ghen tuông sẽ không chấp nhận, đan xen cảm giác hối hận dẫn đến hành vi tự làm đau bản thân và rất có thể dẫn đến tự sát.
Theo một báo cáo phát hiện ra rằng 20% người bị hoang tưởng ghen tuông đã có ý định tự tử. Khi ghen tuông dẫn đến bạo lực chết người, điều này có thể thúc đẩy người bệnh tự sát.
4.3. Rủi ro cho người khác
Về mặt văn hóa, ghen tuông có thể được sử dụng để biện minh cho hành vi bạo lực đối với người yêu hoặc bạn đời, thậm chí là cơ sở để người bệnh biện hộ cho hành vi khiêu khích.
Không chỉ vậy, người bệnh có thể sử dụng bạo lực nghiêm trọng với người khác, có thể dẫn đến án mạng. Nạn nhân rất có thể là người yêu hiện tại hoặc người yêu cũ.
Bạn tình của những người hoang tưởng ghen tuông có thể bị rối loạn tâm thần, bao gồm lo âu và trầm cảm hoặc có thể chuyển sang lạm dụng chất gây nghiện
4.4. Rủi ro đối với trẻ em
Bạo lực gia đình là kết quả phổ biến của ghen tuông, đặc biệt là trong những gia đình có người bị bệnh hoang tưởng ghen tuông. Bạo lực gia đình có liên quan đến việc tăng nguy cơ xảy ra án mạng.
Trẻ em trong gia đình có thể bị tổn thương cả về tình cảm lẫn thể chất do hành động ghen tuông của cha mẹ. Chúng có thể chứng kiến những cuộc tranh cãi và bạo lực thể xác giữa cha mẹ mình hoặc vô tình bị thương khi bị hành hung.
Thậm chí, trẻ em có thể chứng kiến một vụ giết người hoặc tự sát trong đó cha mẹ là nạn nhân.
5. Chẩn đoán
Đánh giá một người có mắc bệnh hoang tưởng ghen tuông hay không đòi hỏi một cách tiếp cận trên phạm vi rộng. Khi đánh giá, cần phải ghi chép lại cẩn thận câu trả lời và thực hiện phỏng vấn cả người bệnh lẫn đối tác của họ, theo hình thức phỏng vấn riêng và đồng phỏng vấn.
Nên tiếp cận vấn đề ghen tuông một cách khéo léo, vì cá nhân ghen tuông có thể tin rằng người yêu hoặc bạn đời đang tạo ra khó khăn chứ không phải họ thực sự ghen tuông vô cớ.
Điều quan trọng nữa là cần phải tìm hiểu tiền sử bệnh tâm lý hoặc hành động sử dụng chất kích thích của người bệnh để đảm bảo kết quả chẩn đoán chính xác.
Nên thực hiện nhiều hơn một cuộc phỏng vấn để đánh giá mối quan hệ hôn nhân và xem xét tiền sử bạo lực gia đình và tình dục cả hai người.
6. Cách điều trị
Bệnh hoang tưởng ghen tuông cần được điều trị kịp thời để tránh những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra. Hiện nay, người bệnh có thể được áp dụng một số cách điều trị sau:
6.1. Điều trị ngoại trú bằng thuốc
Người bị bệnh hoang tưởng ghen tuông có thể điều trị như một dạng của bệnh hoang tưởng. Vì vậy, người bệnh có thể được điều trị bằng thuốc chống loạn thần hoặc thuốc ức chế tái hấp thu Serotonin có chọn lọc.
6.2. Can thiệp bằng liệu pháp tâm lý xã hội
Liệu pháp nhận thức được cho là có hiệu quả trong việc điều trị tâm lý cho người mắc chứng hoang tưởng ghen tuông, đặc biệt với trường hợp người bệnh đang ở mức độ nhẹ, bị ám ảnh tâm lý ghen tuông.
Ngoài ra, liệu pháp cặp đôi và liệu pháp tâm lý động cũng đem lại hiệu quả tốt trong việc điều trị bệnh tâm lý này. Đặc biệt, liệu pháp tâm lý động được chứng minh có vai trò quan trọng khi can thiệp tâm lý cho những người bị hoang tưởng ghen tuông.
6.3. Điều trị nội trú
Khi bệnh hoang tưởng ghen tuông phát triển tới mức người bệnh có thể gây tổn hại sức khỏe bản thân hoặc của người khác cho dù đã được điều trị bằng thuốc thì việc điều trị nội trú tại các cơ sở y tế cần phải được thực hiện ngay.
Lúc này, sự cách biệt về khoảng cách địa lý với người yêu kết hợp với điều trị nội trú sẽ giúp người bệnh tạm thời trở về trạng thái bình thường. Nhưng khi quay trở lại cuộc sống hằng ngày, bệnh hoang tưởng ghen tuông có khả năng cao sẽ tái phát.
Do đó, để duy trì hiệu quả lâu dài, những người này cần phải tuân thủ đúng, đủ theo yêu cầu của bác sĩ cũng như kiên trì kết hợp dùng thuốc và các biện pháp tâm lý.
Như vậy, có thể thấy, sự ghen tuông khi tiến triển thành một bệnh tâm lý có khả năng gây ra sự đau khổ to lớn cho cả đôi bên thậm chí ảnh hưởng đến cả gia đình của họ. Nó mang theo nguy cơ bạo lực nghiêm trọng và tự sát. Rõ ràng, chẩn đoán và điều trị sớm có vai trò tiên quyết để ngăn ngừa hậu quả nặng nề của chứng bệnh này.
